گزارش صعود به قله شنلی

گزارش صعود به قله شنلی

مشخصات منطقه :

شهرستان دهاقان با ارتفاع 2050 متر از سطح دریا و طول جغرافیایی 51 درجه و 39 دقیقه و عرض جفرافیایی 31 درجه و 56 دقیقه در 100 کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان و 20 کیلومتری غرب شهرضا، بهشتی توصیف ناپذیر از جاذبه‌های طبیعت‌گردی استان اصفهان در فصل بهار به ویژه اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه محسوب می‌شود. دامنه های سبزه قبا و ارتفاعات سپیدپوش، چشمه‌های بی‌نظیر و پرآب، دشت های مملو از گلهای لاله، شقایق و… زینت‌بخش این ناحیه سردسیر و کوهستانی از دامنه های زیبای زاگرس در ایران زمین می‌باشند.

درخصوص وجه تسمیه نام دهاقان در منابع مختلف به تفصیل سخن به میان است. اما آنچه معقول‌تر به نظر می‌رسد این است که دهاقان برگرفته از واژه طاقان می‌باشد،‌ که هنوز هم در این منطقه بسیاری از اهالی به این مکان نام “تاقان” یا “تاقون”  را اطلاق می‌کنند. از آنجایی که در بحث زبان‌شناسی، گفتار بر نوشتار مقدم است، دلیل این نامگذاری به سبک معماری بناهای کهن شامل تاق و چشمه بازمانده از دوران سلسله ساسانی برمی‌گردد. برخی منابع دهاقان را معرب شده “دهاگان” به معنای محاسب یا دهدار معرفی کرده‌اند و برخی دیگر “دهاق” را به مفهوم آب بسیار و جام لبریز می‌دانند که با پسوند “ان” به معنای مکان پرآب است. نژاد غالب اهالی این منطقه فارس و فارسی زبان هستند، به علاوه، تعدادی از ساکنین این منطقه را از دیرباز، عشایر ایل بزرگ قشقایی تشکیل داده‌اند. نام‌های به جا مانده بسیاری از مناطق اطراف دهاقان به زبان ترکی قشقایی، نشان از سکونت ایل قشقایی از دیرباز تا کنون در این منطقه دارد.

مشخصات قله :

وجه تسمیه شنلی به بافت مملو از شن این کوهستان در دامنه‌ها، آمیخته با خاک و در ارتفاعات با خلوص بیشتر به صورت شن‌های ریز و درشت برمی‌گردد. در لغت، شنلی ترکیبی از ( واژه شن + پسوند لی ) است. پسوند “لی” در زبان ترکی به واژه مورد نظر معنای دارندگی و مالکیت می‌دهد، در نتیجه شنلی در لغت به معنای مکان دارای شن می‌باشد. از این رو به قله شنلی، به واسطه بافت قابل ملاحظه متشکل از شن، قله شندان نیز گفته می‌شود. قله شنلی با ارتفاع تقریبی 3320 متر در 140 کیلومتری جنوبی اصفهان و 25 کیلومتری جنوبی شهرستان دهاقان قرار گرفته است. این نقطه یکی از بلندترین نواحی شهرستان دهاقان محسوب می شود و برخلاف انتظار بلندترین قله این ناحیه نمی‌باشد، چرا که بلندترین قله این منطقه قله ” گرم آب” یا در زبان ترکی ” شاه بلاغی” واقع در شمال غربی قله شنلی به ارتفاع 3360 متر می‌باشد. رایج ترین مسیرهای صعود برای قله شنلی دو مسیر آستانه و ورق می‌باشند، که روستای ورق جبهه جنوبی این کوهستان، و منطقه ییلاقی و باغات و مزارع آستانه جبهه شمالی کوهستان شنلی محسوب می‌شوند. در مسیر جنوبی، دره آلمالخ منتهی به چشمه آلمالخ (در زبان ترکی به معنای سیب شیرین) در ارتفاع 2900متر بهترین مسیر برای صعود به قله می‌باشد. اما صعود از مسیر آستانه بیشتر در فصل بهار، به واسطه دشت های متعدد لاله‌های واژگون، انجام می‌شود. در فصل زمستان طبیعتا مسیر شمالی نسبت به مسیر جنوبی دارای برف بیشتری می‌باشد. مسیر دره آلمالخ نسبت به مسیر شمالی دارای شیب‌های تندتر و به لحاظ مسافت کوتاه‌تر است و در زمان سوار شدن بر یال‌های منتهی به قله شنلی اندکی نیازمند درگیر شدن با سنگ است، ولی در مقابل، مسیر آستانه دارای پیمایش طولانی‌تر، پوشش گیاهی غنی‌تر و فاقد مسیرهای دست به سنگ می‌باشد. آب‌های حاصل از چشمه‌های جوشان و بارندگی در کوهستان شنلی با پیوستن به آب سولگان در نهایت به سمت رود کارون  و سد کارون چهار (سد شهید عباسپور) سرازیر می‌شوند. برفراز چکاد شنلی در جهت شمال غربی، بخشاب کوهستان کلار و ارتفاعات نزدیک به شهرستان بروجن، همچنین در جهت جنوب غربی بخشاب کوهستان سورمنه (علی جوق) و در جهت جنوب قلل سولگان، مهرگرد و دیگر ارتفاعات اطراف سمیرم از جمله قله دالان ونک به وضوح مشخص می‌باشند. به علاوه در صورتی که آسمان در جهت جنوب کوهستان شنلی فاقد ابر، آلودگی و مه‌دود باشد، بخشاب زیبای دنا از رخ شمالی و قلل سر به فلک کشیده آن که بام زاگرس به حساب می‌آیند قابل رویت هستند.

شرح گزارش برنامه :

ساعت چهار و نیم بامداد آخرین جمعه فروردین ماه که روز پایانی نخستین ماه از سال 1403 خورشیدی نیز به حساب می‌‌آید با دو دستگاه مینی‌بوس و تعداد 31 نفر شرکت کننده، از شهر زیبای اصفهان در حالی که زنده رود، نگین درخشان نصف ‌جهان در جریان است، به سمت شهرستان زیبای دهاقان، این بهشت توصیف ناپذیر رهسپار می‌شویم. پس از خارج شدن از شهر دهاقان و طی مسافت 5 کیلومتر به سمت بروجن، نخستین دور برگردان ما را به سمت جاده آستانه در 25 کیلومتری جنوبی دهاقان هدایت می‌کند. ساعت 6:30 به نقطه مورد نظر که ییلاق و اراضی منطقه آستانه است می‌رسیم (ارتفاع: 2430 متر) و پس از معارفه، تقسیم وظایف و انجام حرکات کششی، نرمشی و گرم کردن ساعت 7:00از آبرفت منتهی به چشمه چقور به سمت این چشمه برای صرف صبحانه رهسپار می‌شویم.

با عبور از سد چقور و حرکت در کنار بستر آب، به چشمه‌ای موسوم به چشمه چقور (در زبان ترکی به معنای گودال) می‌رسیم. آب فراوان، هوای مطبوع بهاری، دامنه‌های سبزپوش، ارتفاعات سپیدپوش، آسمان نیمه ابری، پوشش گیاهی قابل ملاحظه و خودنمایی لاله‌های واژگون که رفته رفته در مسیر به تعدادشان افزوده می‌شود، همه و همه نوید یک روز خوب و یک صعود دلچسب بهاری را می‌دهند.

ساعت 8:30 پس از صرف صبحانه پاکوب سمت چپ چشمه در جهت جنوب‌ شرقی و جنوب، ما را به سمت یال شرقی منتهی به قله هدایت می‌کند.

مسیر پاکوب را در جهت جنوب به سمت یال شرقی منتهی به قله ادامه می‌دهیم. خاک نمناک، دشت‌های متعدد از لاله‌های واژگون و دامنه‌های سرسبز شمالی کوهستان شنلی پذیرای ما هستند. رفته رفته ارتفاع می‌گیریم و با گذر از دامنه‌های سبزه قبا از انتهایی‌ترین دره شرقی منتهی به یال شرقی مشرف به قله شنلی به سمت یال مورد نظر رهسپار می‌‌شویم. این‌ بار خاک نمناک با گون‌های بلند که در بینابینشان لاله های واژگون خودنمایی می‌کنند پذیرای ما هستند. با عبور از این مسیر و رسیدن به ارتفاع حدود 3000 متر از تعداد پوشش گیاهی گون و دیگر پوشش گیاهی‌های بلند کاسته می‌شود و به پوشش گیاهی کوتاهتر و سنگ و شن‌های ریز و درشت که نمایانگر وجه تسمیه این کوهستان است، افزوده می‌شود.

ساعت 11:00 برفراز یال شرقی مشرف به قله می‌رسیم، در میان دشت های جنوبی مشرف به کوهستان شنلی، در جهت جنوب شرقی کوهستان سورمنه (علی جوق) با ارتفاع 3700 متر از رخ شمالی سپید پوش خودنمایی می‌کند. در مقابل در جهت غرب، گنبد شنلی آمیخته از سنگ و شن که با لکه‌های برف جلوه‌ای زیبا پیدا کرده نمایان می‌شود. پس از استراحتی کوتاه با حرکت بر روی یال در جهت غرب به سمت قله رهسپار می‌شویم. انتهای یال با شیب ملایمی به ابتدای شیب پایانی و زیرین قله شنلی ختم می‌شود.

ساعت 11:30 در حالی که آسمان نیمه ابری و گهگاه با رگبارهای پراکنده از ما پذیرایی می‌کند، با گام‌هایی کوتاه‌تر و ریتمی منظم در حالی که نسیمی خنک در حال وزیدن است قصد داریم تا 300 متر پایانی منتهی به قله را به سرانجام برسانیم. بالاخره در ساعت 12:30 تیم 31 نفره ما موفق به دستیابی به چکاد سرافراز شنلی می‌شود. تبریک‌ها، آغوش‌ها، عکس‌های یادگاری، اشک‌ها و لبخند‌های همنوردان پایان بخش تلاش چهارساعته دوستان پس از دستیابی به قله است

ساعت 13:30پس از تجدید قوایی اندک برای فرود و بازگشت آماده می‌شویم، طبق برنامه از پیش تعیین شده به سمت چشمه آلمالخ و روستای ورق در جبهه جنوبی کوهستان شنلی  رهسپار می‌شویم. وزش باد سرعت بیشتری پیدا می‌کند و ما از روی یال مشرف به دیواره‌های جنوبی قله شنلی از مسیر پاکوب به سمت چشمه برای صرف ناهار در حرکت هستیم. ساعت 14:30 به ارتفاع 2900 متر در دامنه جنوبی کوهستان شنلی و چشمه‌ای موسوم به چشمه آلمالخ می‌رسیم. (آلمالخ در زبان ترکی به معنای سیب شیرین است و این چشمه در گذشته برای اهالی و عشایر ترک قشقایی تقدس قابل توجهی داشته است، تا جایی که معتقد بودند این سیب در محل چشمه آلمالخ طعم شیرین دارد و مصرف آن در جایی غیر از این محل سبب تلخ شدن این محصول می‌شود.) آب گوارای چشمه و سایه‌های خنک درختان در هم تنیده بید و سیب پذیرای ما هستند تا استراحتی کوتاه داشته باشیم و ناهاری دلچسب میل کنیم.

ساعت 16:00 از سمت راست چشمه آلمالخ در جهت جنوب بر روی یال به سمت آبرفت و دره آلمالخ حرکت می‌کنیم. ساعت 17:30با پایان پیمایش آبرفت به ابتدای جاده خاکی منتهی به روستای ورق می‌رسیم و پس از طی نمودن جاده خاکی ساعت 19:00 در نهایت به روستای ورق رسیده و پس از انجام حرکات کششی و سرد کردن سوار مینی‌بوس‌ها می‌شویم و به سمت اصفهان باز می‌گردیم. ساعت 21:00 به اصفهان می‌رسیم و برنامه ما به اتمام می‌رسد.